Travma Sonrası Stres Bozukluğu, travmatik bir yaşantının sonucunda karşılaşılabilecek yoğun stres karşısında ortaya çıkabilecek bir kaygı bozukluğudur. Travmatik yaşantı bazen kişinin bire bir maruz kaldığı bir deneyim olabileceği gibi, yakınının yaşadığı ya da çevresinde gelişen, haberdar olduğu bir olay sonucu da olabilir.
Travma sonrası stres bozukluğu 3 ana tipte kendini göstermektedir. Bunlar; yeniden yaşantılama, kaçınma ve aşırı uyarılmışlıktır.
Yeniden Yaşantılama: Travmaya ilişkin anılardan kurtulamama, olayı tekrar yaşıyormuş gibi görüntüler (flashback) veya kabuslar görme, olayı hatırlatan herhangi bir şey olmasa da olayın sürekli akla gelmesi ve tekrar yaşıyormuş gibi rahatsızlık hissedilmesidir.
Kaçınma: Travmayı hatırlatan kişilerden, olaylardan ya da aktivitelerden uzak durmak.
Aşırı uyarılmışlık: Uyku problemleri, konsantrasyonda zorlanma, dikkat problemleri, öfke patlamaları, ufak seslere irkilme olarak kendini göstermektedir.
Travma Sonrası Stres Bozukluğu; “Normal” yaşantının doğal akışında aksamaya neden olan, alışılmışın dışında, yoğun strese yol açan, sarsıcı bir olay, yoğun bir “kayıp” duygusunun olduğu yaşantılardır. Bu kayıp, güvenlik duygusunun, kimliğin ve geleceğin, geçmişe bakıp geleceği tahmin etme yetisinin, yaşam üzerindeki kontrolün, yakınların, diğerlerine güvenin, umutların, kişisel gücün, arkadaşların, evinin ya da eşyalarının kaybıdır.
Travma sonrası stres bozukluluğu kendini farklı yollarda belli etmektedir. Bu yollar ; Fziksel tepkiler, duygusal tepkiler, davranışsal tepkiler, zihinsel ve sosyal tepkiler olmaktadır.
Tedavi sürecinde, kişinin ihtiyaçları da göz önüne alınarak farklı yöntemler uygulanabilir. Kişiyi süreç ve tedavinin seyri hakkında bilgilendirmek önemlidir. Travma Sonrası Stres Bozukluğunda ilaç tedavisi ve psikoterapi birlikte götürülebilir.
Psikoterapötik tedaviler arasında etkili olduğu gösterilen tedavi türü olarak bilişsel-davranışçı terapiler ön plana çıkmaktadır. Bilişsel davranışçı tedavilerde yeniden yapılandırma, kaygı yönetimi eğitimi ve terapisini de içeren bir program uygulanmaktadır.