Önümüzde kalabalık misafirliklerle geçecek, uzun süredir görüşemeyen minik kuzen ve arkadaşların buluşmaları ile hareketli oyun ortamlarının oluşacağı, çürük yapıcı şekerli atıştırmalıkların, içeceklerin ve tatlıların bolca tüketileceği uzun bir bayram tatili var.
“Isınan havaların da oyun parklarında geçirilen zamanı ve dondurma tüketimini arttıracağını göz önünde bulundurduğumuz zaman bayram tatilinde çok dikkat edilmesi gereken iki konu ön plana çıkıyor” açıklamasında bulunan Çocuk Diş Hekimliği Uzmanı Dt. Nurgül Demir “Diş kırılmaları, dudak yarılmaları gibi problemlerle sonuçlanabilecek kazalar ve çürük riskinde artışa dikkat diyerek dikkat edilmesi gereken diğer hususları şu şekilde sıraladı;
1-Bayram tatili boyunca yaşanabilecek ve ağız-çene bölgesindeki dişleri, dişleri çevreleyen sert ve yumuşak dokuları etkileyebilecek tüm kazalarda yapılması gereken acil müdahalelerde yol gösterici olması açısından ‘ToothSOS’ isimli telefon uygulaması mutlaka tüm ebeveynlerin telefonlarında bulunması gerektiğini belirtmeliyim. ‘ToothSOS’ herhangi bir ticari kaygı gütmeyen, Uluslararası Dental Travmatoloji Derneği tarafından hazırlanan ve sürekli güncellenen bir uygulama ve hem android hem IOS işletim sistemlerinden kolayca erişim sağlanabiliyor.
2-ToothSOS uygulamasında ‘Dişim Yaralandı’ ve ‘Diş Yaralanmaları Nasıl Önlenebilir’ seçenekleri bulunmaktadır. ‘Dişim Yaralandı’ linkine giriş yapıldığında, ebeveynleri, travma kaynaklı oluşabilecek hasarları fotoğraflarla açıklayan bir ekran karşılar. Mevcut travma görüntüsüne benzer olduğu düşünülen travma linkine giriş yapıldığında ise, çocuk diş hekimine gidene kadar geçecek olan süreçte yapılması gereken acil müdahaleler için bilgilendirmeler yer alır.
‘Travma anı ile diş hekimine gidilen süreç arasında harcanan zaman ne kadar kısa olursa, uygulanacak olan tedavinin başarı oranı o kadar yükselir, travmaya bağlı oluşabilecek kalıcı hasarların oranı ise düşer.’
3-Dişin tamamen yerinden çıkması veya diş sert dokularında kırık oluşması halinde; dış ortamda kalan dişin veya kırık diş parçası, diş hekimine gidene kadar geçen süreçte, su veya sütte muhafaza edilmelidir. Yerinden çıkan dişin eski konumuna yerleştirilebileceği, kırık diş parçasının ise yapıştırılabileceği göz önünde bulundurularak; ulaşılabilen diş parçaları eksiksiz olarak diş hekimine iletilmelidir.
4-Şekerle tatlandırılmış gıda ve içecekler, dişlerde çürük oluşması riskini arttırır. Ağızda var olan diş çürüklerinin ise hızla ilerlemesine sebep olur. Gazlı içeceklerin yapısındaki asitin, şekerli içeceklerin ağız içinde çözünmesi ile ortaya çıkan asite göre, diş minesi üzerinde daha yıkıcı bir etkiye sahip olduğunu vurgulamak gerekir. Meyveli sodalar, kutu meyve suları, hazır kahveler, enerji içecekleri gibi içecekler çocuklarda, ağızdaki çürük yapan bakteriler için önemli bir besin kaynağı olan şekeri yüksek oranda içerir. Özellikle, bayramlar gibi, özel günlerde; her misafirlikte şeker, lokum, çikolata gibi çürük yapıcı atıştırmalıkların da sıklıkla tüketilmesi diş çürükleri için risk oluşturur.
5-Her atıştırmalık tüketiminden sonra çocukların ağızlarını suyla çalkalamaları veya bolca su içmeleri sağlanmalıdır. Mevsim meyvelerinin de şeker içerdiği unutulmadan, ara öğünlerde yapılan atıştırma sıklığı mümkün olduğu kadar azaltılmalı; krokanlı, emilerek uzun sürede tüketilen, yapışkanlığı sebebiyle diş yüzeylerinden uzaklaştırılması güç olan şekerli atıştırmalıklardan kaçınılmalı; sabah ve akşam yapılması gereken diş fırçalamasına ek olarak, gün içinde de dişlerin ‘mutlaka ebeveyn kontrolünde’ fırçalanmasına özen gösterilmelidir.
EDİTÖR KATKISI
Şeker, enerji sağlayan bir besin olmasına rağmen, aşırı miktarda tüketildiğinde çocukların sağlığını tehlikeye sokabilir. Özellikle bayram süresince, çocuklar tatlı ve şekerli yiyeceklerden fazlasıyla tüketebilirler. Bu durum, obezite riskini artırabilir ve uzun vadede tip 2 diyabet gibi metabolik hastalıklara zemin hazırlayabilir.
Peki, aşırı şeker tüketimi neden bu kadar tehlikeli? Uzmanlara göre, fazla şeker alımı kan şekerinde ani yükselmelere yol açabilir. Bu durum çocuklarda huzursuzluk, dikkat dağınıklığı ve hatta hiperaktivite gibi sorunlara neden olabilir. Ayrıca, sürekli yüksek şeker alımı diş çürüklerine ve diş sağlığı sorunlarına da davetiye çıkarabilir.
Beslenme uzmanları, çocukların bayramda sağlıklı bir denge yakalamalarını sağlamak için ebeveynlere bazı önerilerde bulunuyor. Öncelikle, çocukların şekerli atıştırmalıkları aşırıya kaçmadan tüketmeleri önemlidir. Ayrıca, meyve gibi doğal şeker kaynaklarının tercih edilmesi ve şeker içeriği düşük olan atıştırmalıkların seçilmesi önerilmektedir.
Diğer bir önemli nokta ise, çocuklara su içme alışkanlığının kazandırılmasıdır. Su, vücut için en iyi içecektir ve bayram süresince çocukların bol bol su içmeleri, hem sağlıklı kalabilmeleri hem de şeker alımını dengelemeleri açısından önemlidir.
Ailelerin sorumluluğu da bu süreçte büyük önem taşımaktadır. Çocuklara sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazandırılması, onların gelecekteki sağlık durumlarını olumlu yönde etkileyebilir. Ayrıca, bayram süresince ailelerin çocuklarıyla birlikte sağlıklı atıştırmalıklar hazırlayıp tüketmeleri, hem aile içi iletişimi artırabilir hem de çocuklara sağlıklı beslenme konusunda örnek olabilir.
Sonuç olarak, bayramda çocukların aşırı şeker tüketimine yönelmeleri sağlık açısından riskler barındırabilir. Ancak, dengeli bir yaklaşımla ve doğru beslenme alışkanlıklarıyla bu riskler önemli ölçüde azaltılabilir. Ailelerin ve toplumun sağlıklı yaşam bilincini artırması, çocukların daha sağlıklı bir geleceğe sahip olmalarını sağlayabilir.