Mevcutemeklilik yaşı 1999 yılından sonra çalışmaya başlayan kadınlarda 58, erkeklerde ise 60. Fakat kanunun belirlediği bazı durumlarda erken emeklilik mümkün.
Erken emeklilik konusunda okuyucularımdan çok sayıda soru geliyor. Özellikle emekli olabilmek için prim ödeme gün sayısını tamamlayıp yaşı bekleyenler ile yaşı tamamlamış olup prim gün sayısı eksik olanlar torba kanun sözünü duyar duymaz erken emekliliklerinin torba kanun ile çözülüp çözülmeyeceğini soruyorlar.
6552 sayılı Torba Kanun madenciler ve prim ödeme gün sayısı eksik olan doğum yapmış kadınlar için düzenlemeler getirdi. Diğer kesimler için bir düzenleme getirmedi. Kamuoyunda yeni bir torba kanunun hazırlandığı ve bu torba kanunda emeklilikle ilgili hususların yer alacağı beklentisi hakim. Ancak bu konuda netleşmiş bir durum söz konusu değil.
FARKLI DURUMLAR VAR
Mevcut durumda 5510 sayılı Kanun ile emeklilik yaşı bazı istisnalar dışında 1999 yılından sonra çalışmaya başlayanlar için kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş olarak belirlenmiştir.
Bazı çalışma durumlarına bağlı olarak verilen ilave hizmet süreleri emeklilik yaş hadlerinden indiriliyor. Bu durumların başında fiili hizmet zamları ile malul çocuğu olan anneler geliyor. Bu durumları açıklamaya çalışalım.
Sandığa tabi olanlar
Emekli Sandığı’na tabi olanlarda fiili hizmet zammı uygulamaları 08.09.1999 tarihinden önce veya sonra işe başlamalarına göre değişiklik gösteriyor. Buna göre 08.09.1999 tarihindenönce göreve başlayan ve emeklik yaşı bakımından hizmet süreleri itibariyle 5434 sayılı Kanun’un Geçici 205. maddesi ile belirlenmiş emeklilik yaşına tabi olanların müstahak oldukları fiili hizmet süresi zammının tamamı, 08.09.1999 tarihinden sonra göreve başlayan ve emeklik yaşı olarak kadın ise 58, erkek ise 60 yaşına tabi olanların müstahak oldukları fiili hizmet süresi zammının ise 3 yılı geçmemek üzere yarısı, emeklilik yaşlarından indirilmektedir.
SSK’ya tabi olanlar
1 Ekim 2008 tarihinden önce SSK sigortalılığı bulunanlardan bu tarihten önce geçen itibari hizmete hak kazanacak şekilde çalışması olanların bu sürelerinden 5510 sayılı Kanun’un 40. maddesinde sayılmayan işlerde geçenlerin itibari hizmet süresi olarak değerlendirilmesinde, 3600 prim gün koşulunun aranmayacağı öngörülmüştür.
Böylece 2008 yılı Ekim ayı başına kadar bu kapsamda geçen itibari hizmet süreleri beş yıldan çok olmamak üzere yaşlılık aylığı bağlanması için öngörülen yaş hadlerinden indirilecek
İlk defa 5510 sayılı Kanuna göre sigortalı olanlar ile haklarında 5510 sayılı Kanuna göre yaşlılık aylığı bağlanacaklar hakkında fiili hizmet süresi zammı olarak eklenecek azami süre 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren bu tarihten önce görevde bulunanlar dahil 5 yıla düşürülmüştür.
Türk Silahlı Kuvvetleri personeli, emniyet ve polis mesleğinde görevli personel ve MİT personelinin azami yararlanacağı süre 8 yıldır. Maden ocakları, kanalizasyon ve tünel yapımı gibi yer altında yapılan işlerde çalışanlar ise süre sınırlamasına tabi değil.
Fiili hizmet süresi zammının emeklilik yaşından düşülebilmesi için ölüm ve maluliyet halleri hariç yeraltı işlerinde çalışan sigortalılar için en az 1800 gün, diğer sigortalılar için ise en az 3600 gün anılan işyeri ve işlerde çalışmış olmaları gerekiyor. Bu fiili hizmet süresi zammının üç yıldan fazla olmamak üzere yarısı emeklilik yaşından indirilmektedir.
KİMLER BU KAPSAMDA?
Aşağıda belirtilen işlerde ve mesleklerde çalışanlara fiili hizmet zammı uygulanarak çalıştıkları sürenin belirli bir oranı ilave hizmete sayılıyor. Belirli bir kısmı da emeklilik yaş hadlerinden düşürülüyor. Kurşun ve arsenik işleri, yangın söndürme işlerinde çalışanlar, cam fabrika ve atölyeleri, cıva üretimi işleri sanayii, çimento fabrikaları, kok fabrikalarıyla termik santraller, alüminyum fabrikaları, demir ve çelik fabrikaları, döküm fabrikaları, asit üretimi yapan fabrika ve atölyeler, yeraltı işleri, radyoaktif ve radyoiyonizan maddelerle yapılan işler, su altında veya su altında basınçlı hava içinde çalışmayı gerektiren işler, Türk Silahlı Kuvvetleri’nde çalışanlar, emniyet ve polis mesleğinde çalışanlar, Milli İstihbarat Teşkilatı’nda çalışanlar, Basın Kartı Yönetmeliğine göre basın kartı sahibi olmak suretiyle fiilen çalışanlar. Türkiye Radyo-Televizyon Kurumunda basın kartı sahibi olmak suretiyle haber hizmetinde fiilen çalışanlar.
Malul çocuğu olanlar
Başka birinin sürekli bakımına muhtaç derecede malul çocuğu bulunan anneler erken emekli olabiliyor. Malul çocuğu bulunan kadın sigortalıların erken emekli olabilmeleri için 01.10.2008 tarihinden sonra geçen prim ödeme gün sayılarının dörtte biri, prim ödeme gün sayıları toplamına ekleniyor ve eklenen bu süreler emeklilik yaş hadlerinden de indiriliyor.İndirimin yapılabilmesi için çocuğun başka birisinin bakımına sürekli muhtaç olduğunun sağlık kurulu raporu ile belgelenmesi gerekiyor. Bu haktan SSK, Bağ-Kur veya Emekli Sandığına tabi olan ve 1 Ekim 2008 itibaren çalışması bulunan anneler yararlanıyor.
Örnek: 50 yaşında emekli olması gereken Fatma Hanım’ın bakıma muhtaç çocuğu bulunmaktadır. Fatma Hanım’ın 01.10.2008 tarihinden sonra 1000 gün prim ödeme günü bulunmaktadır. Fatma Hanım’ın 1000 gün prim ödeme süresine 250 gün daha eklenecek ve 1250 gün prim ödemiş sayılacak. Ayrıca 50 yaş haddinden 250 günlük sürede düşülecektir.