İnsan gelişimsel olarak hayatı boyunca belirli evrelerden geçmektedir. Her evre kendine has özellikler taşımaktadır. İnsan gelişimi fiziksel ve ruhsal olmak üzere hayatının sonuna kadar devam etmektedir.
Çocuklarda ise gelişimsel özellikler genel olarak ince-motor (küçük kas hareketleri), kaba-motor (büyük kas hareketleri), Sosyal beceri- özbakım ve Dil-Bilişsel olarak 4 grupta incelenmektedir.
Çocuklarda ince motor becerisi, el ve parmaklardaki küçük kasların yönetilmesine verilen isimdir.İnce motor becerisi sayesinde çocuklar kalemi, çatalı, makası uygun şekilde kullanabilir, düğmelerini ilikleyebilir, ayakkabısını bağlayabilir ve öz bakımını sağlayabilir. İnce motor kas grubunun gelişmesi oldukça önemlidir.
Bazı çocuklarımız okul çağında kalem tutmada zorluk yaşamakta veya ince el hareketleri gerektiren durumlarda başarısız olmaktadır. Çocuklarımız küçüklüğünden beri ince-motor kas grubunu çalıştırarak bu kas grubunu desteklemelidir.
Boyamalar yapma, küçük araç gereçlerle işlemler gerçekleştirme, kesme- çizme işlerine yoğunluk verme gibi egzersizler ince-motor grubu için oldukça faydalıdır.
Çocuklarda kaba motor becerisi, büyük kas gruplarının kullanılmasına verilen isimdir. Çocuklarımız yürüme, koşma, tırmanma, yüzme, bisiklet sürme vb. durumlarda kullandıkları kas gruplarına denmektedir.
Bu kas gruplarında zorluk yaşamak ileriki dönemlerde fiziksel olarak gelişimsel sorunlara yol açabilmektedir. Bebeklik döneminden itibaren bu kas gruplarını gerekli önem verilmeli ve kas gruplarının gelişmesine yönelik aktiviteler yapılmalıdır.
Çocuklarda sosyal beceri- özbakım becerisi ise, ilk bebeklik döneminde annesinin yardımı ile dış dünyayı tanır. İhtiyaçlarının anlaşıldığını ve karşılandığını fark eden bebekannesi ile güven bağını da oluşturmaya başlar.
Bu bağ onun bilişsel gelişimini olduğu kadar duygusal ve sosyal gelişimini de etkiler. Bebeğimiz ile göz teması kurma, konuşmak, dokunmak zamanında ve doğru rahatlatabilmek duygusal ve sosyal ilşki kurabilme becerilerinin gelişmesine yardımcı olacaktır.
Çocukların sevdiği aktivitelere ilgi göstermeleri, onlara dikkati sürdürme becerisi ile farklı durumlarda yeni çözüm yöntemleri oluşturma deneyimi kazandırır. Bütün bunlar, çocuğun; problem çözme, analiz-sentez ve muhakeme becerisinin gelişmesine yardımcı olur. Çocuk ile kurulan iletişim yöntemlerinin; destekleyici, düşündürücü ve çözüm oluşturacak yönde olması, çocuğun sosyal gelişimine yardımcı olur.
Çocuklarda Dil- Bilişsel gelişim ise, bebeklikten yetişkinliğe kadar, bireyin çevreyi, dünyayı anlama yollarının daha kompleks ve etkili hale gelmesi sürecidir. Bilişsel gelişim çocuktaki akıl yürütme, düşünme, bellek ve dildeki değişimleri kapsar.
Bilişsel gelişim denince akla ilk zeka gelmektedir. Bunun yanında bilişsel süreç; algılama kavram oluşturma, dil edinme, hatırlama, sembolleştirme, kategorileştirme, düşünce, problem çözme ve yaratma gibi zihinsel aktiviteleri içerir. Bu bağlamda çocuklarımız ile oynayacağımız 3 boyutlu oyunlar veya zeka gelişimini destekleyici oyunlar bu gelişim alanı için oldukça faydalı olacaktır .
Çocuklarda en belirgin gelişim evreleri olan bu evreler anne-babalarca dikkatle takip edilmelidir. Bu gelişim evrelerinde herhangi bir aksaklık veya geride kalmış bir durum gözlenildiğinde mutlaka bir uzmana başvurularak gerekli önlemler alınmalıdır. İleriki dönemde bireysel gelişimi de önemli derecede etkileyecek olan bu evreler, anaokulu veya özel eğitim destekli daha etkili hale gelebilirler.