Dr. Ali Mustafa MENTEŞOĞLU (1902-1968)
1902 yılında, Tarsus'un Koçmarlı köyünde doğdu. Annesi, Göçük köyü halkından Hürü Hanım’dır.
1928 yılında, İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesinden mezun oldu ve Bayburt Hükümet Tabipliği’ne atandı.
1933’te Ankara Merkez Hıfzıssıhha Enstitüsü Bakteriyoloji asistanlığına atandı. 1934 yılında, Pasteur Enstitüsünde “Doktora”sını yapmak üzere Paris’e gitti ve üç yıl sonra vatanına döndü.
Fransa’da “doktora”sını yaparken, Türkiye’ye dönmemesini teklif eden bilim adamlarına, “Vatanıma hizmet edebilmek için Türkiye’ye dönmek zorundayım” demekle; vatansever ve idealist bir doktor olduğunu gösteren bir duruş sergilemiştir. Türkiye'ye dönüşünde ilk iş olarak "Refik Saydam Merkez Hıfzıssıhha Başkanlığı Viroloji Laboratuvarı”nı kurdu.
1939 yılında, tifüs aşılarını tetkik için Tunus, Cezayir, Fas ve Paris’e giderek tetkiklerde bulundu ve dönüşünde, Refik Saydam Merkez Hıfzıssıhha Enstitüsünde “Tifüs Servisi”ni kurdu. İmkânsızlıklar içinde çalışan bu laboratuvarda yapmış olduğu mekanik tertibatın, Alman ve Amerikalı bilim adamları tarafından beğenilmesi üzerine Bakanlıkça ödüllendirildi.
Dr. Ali Mustafa MENTEŞOĞLU’nun; G. Ramon, Ch. Dopter ile müştereken ve ayrıca 12 adet yabancı dilde yazılmış orijinal yazıları vardır. Bunlar arasında, “Difteri toksininin kudretini artırmak için bira mayası hülâsasını kullanma şekli”, bugün tüm laboratuvarlarda uygulanmaktadır.
1953 yılında, T.C. Devletinin ilk Sağlık Bakanı Refik SAYDAM’ın talimatıyla, “Adana Göğüs Hastalıkları Hastanesini kurdu. CHP’den 8. Dönem İçel ve 11.Dönem Adana Milletvekili olarak TBMM’ye girdi ve iki dönem milletvekilliği yaptı. 1958 yılında, Türkiye’de ilk kez Diyarbakır’da “Hıfzıssıhha Enstitüsü”nü kurdu ve uzun yıllar müdürlüğünü yaptı.
1963 yılında, Adana "Hıfzıssıhha Enstitüsü", “Verem Savaşı Dispanseri” ve "Sıtma Savaş" ünitelerini kurdu. Cumartesi ve pazar günleri, köyleri dolaşarak halkı muayene eder ve ilaçlarını verirdi.
1965-1968 yılları arasında Adana “Hıfzıssıhha Enstitüsü Müdürlüğü” görevinde bulundu. Adana ve Hatay İlleri Tabip Odası Başkanlığı yaptı.
Dr. Ali Mustafa MENTEŞOĞLU’nun, “Tıp” alanındaki çalışmalarıyla ilgili kitapları, kaybolmaması için Ankara Merkez Hıfzıssıhha Başkanlığı’na gönderildiğinden kendisinin yaptırmış olduğu kitaplık adeta boşalmış, birkaç kitabı kalmıştır.
Kalan kitapları, Adana Hıfzıssıhha Enstitüsü Müdürünün odasında hâlen muhafaza edilmektedir.
Ülkesine, bölgesine ve tüm insanlık âlemine yapmış olduğu unutulmaz hizmetlerden sonra 1Ekim 1968 tarihinde İstanbul’da vefat etti ve Adana Asri Mezarlığı’na defnedildi.
Köy halkının ifadesine göre, merhum Dr. Ali Mustafa MENTEŞOĞLU; Koçmarlı köyüne içme suyu getirilmesine de öncülük etmiştir.
