Bağımlılık, bir şeyin kişiye zarar vermesine rağmen kullanmaya devam etmesidir ve alışkanlığın çok çokönündedir.
Bağımlılığın bir çok çeşidi vardır ve bunlardan en yaygınları, tütün (nikotin), alkol, uyuşturucu, internet, uçucu madde, kumar ve kafein bağımlılığıdır.
Bağımlılığın oluşmasında çevresel ve sosyal etmenler rol oynamaktadır. Kişi, ilk başta deneme amaçlı bir şeye başlayabilir, daha sonra sosyalleşmek için kullanır fakat bu durum kötüye kullanım olarak devam eder ve kişi, o nesneye bağımlı olur.
iki çeşit bağımlılık türü bulunmaktadır bunlar fiziksel ve psikolojik bağımlılıktır.
1-FİZİKSEL BAĞIMLILIK: Maddenin varlığına karşı duyulan fiziksel bir ihtiyaçtır. Madde vücuda alınmadığı takdirde bulantı, kusma, terleme, titreme ve üşüme gibi olumsuz belirtiler ortaya çıkabilir.
2-PSİKOLOJİK BAĞIMLILIK: Maddeye alışma, arzu etme, onsuz yapamayacağına inanma halidir. Madde alınmadığı taktirde kaygı, sinir gibi psikolojik belirtiler ortaya çıkabilir.
Fizyolojik (fiziksel) bağımlılık ve psikolojik bağımlılık kişide aynı anda görülebilir ve fizyolojik bağımlılığın tedavisi genel olarak daha kolaydır. Psikolojik bağımlılıktan kurtulmak için kişinin terapi sürecini kabul etmesi ve iş birliği içinde olması gerekmektedir.
Madde kullanımı bir ruhsal bozukluk değildir fakat madde bağımlılığı ruhsal bir hastalıktır.Kişiye bağımlı tanısı konulabilmesi için aşağıdaki 7 kriterden en az 3 tanesinin bulunması gerekir
1-Tolerans Geliştirme: Maddenin dozunun arttırılması durumu. Bir önceki dozun yetmemesi.
2-Yoksunluk Belirtileri (Withdrawal): Kullanılan maddenin azaltılması veya kesilmesi sonrası yaşanan belirtiler.
3- Düşünülünden daha uzun süre madde kullanımı
4- Maddeyi bırakmaya yönelik düşünceler ve bu bırakmaların başarısız olması
5- Maddeyi temin etmek ve kullanmak için uzun süre zaman harcanması
6-Madde Kullanım Yüzünden Sosyal, Kültürel Ve Kişisel Etkinliklerin Azalması Ya Da Tamamen Terk Etmek.
7-Madde Kullanımı Fiziksel, Psikolojik Ya Da Sosyal Sorunlara Yol Açmasına Rağmen Kullanmayı Sürdürmek
Bağımlılık tedavisi psikiyatri kliniklerinde alanında uzman kişiler (Psikiyatrist ve uzman psikologlar ) tarafından ayakta veya yatarak yapılır. İlaç tedavisi ve terapi süreci gerektirir.
Arındırma yöntemiyle vücudun maddeden temizlenmesi amaçlanır. Bu süreçte özellikle manevi destek ve hastanın kendi isteği bağımlılıktan kurtulmak için en önemli aşamadır.